آموزش‌ و پرورش: معدل ۱۰ دانش‌آموزان نشان‌دهنده بحران نیست!

هورناز (hornaz.ir):

تسنیم: رئیس مرکز سنجش وزارت آموزش و پرورش دلیل معدل تجمعی پایین مدارس غیردولتی را تمرکز بر کنکور و نه امتحان نهایی می داند و معدل تجمعی 10 نشان دهنده درجه بحرانی بودن نیست. از وضعیت

نتایج امتحانات نهایی خرداد ماه امسال تصویر دقیق تری از کیفیت آموزشی در مدارس کشور ارائه کرد. معدل ضعیف دانش آموزان در مدارس دولتی غیردولتی و عادی و اختلاف زیاد نمرات این مدارس با مدارس دولتی خصوصی توجه بسیاری را به خود جلب کرده است.

بر اساس آمار رسمی، میانگین معدل تجمعی دانش آموزان مدارس غیردولتی 10.37 بوده است. این تنها 1.41 امتیاز بالاتر از میانگین مدارس دولتی 8.96 است. میانگین معدل مدارس سمباد 16.14، نمونه دولتی 14.17 و معدل 11.09 است.

بخشی از دلایل عملکرد بهتر دانش آموزان در برخی مدارس به دو عامل مربوط می شود:

انتخاب دانش آموزان با استعداد: این مدارس عمدتا دانش آموزان با معدل بالا را جذب می کنند.

حمایت ویژه از مدارس خصوصی: این مدارس به دلیل حمایت های آموزشی ویژه ای که دریافت می کنند، مانند تخصیص بودجه و منابع بیشتر، ایجاد زیرساخت های بهتر و داشتن معلمان واجد شرایط بیشتر، عملکرد بهتری دارند.

در واقع مدارس غیردولتی الگوی عملکرد آموزشی محسوب می شوند، اما وضعیت واقعی نظام آموزشی را باید در عملکرد مدارس دولتی عادی دید. مدارسی که اکثریت دانش آموز در کشور دارند با چالش های زیادی از جمله کمبود امکانات و نیروی انسانی مواجه هستند.

در همین راستا گفت‌وگو با محسن زارع؛ رئیس مرکز سنجش و تضمین کیفیت وزارت آموزش و پرورش گفت: محورهای این گفتگو عبارتند از:

* دلایل پایین بودن معدل تجمعی دانش آموزان در مدارس عادی دولتی و غیردولتی.

* بررسی تاثیر کنکور شورای عالی انقلاب فرهنگی بر عدالت آموزشی.

* گزارشی رسمی منتشر شد مبنی بر اینکه تصمیم کنکور بیشتر به نفع دانش آموزان مدارس غیردولتی بوده و نتوانسته عدالت آموزشی را برای دانش آموزان مدارس دولتی عادی محقق کند.

* سخت شدن قبولی دانش آموزان در کنکور با مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی

معدل معدل مدارس مختلف کشور (سمباد، نمونه دولتی، شهید، غیردولتی، دولتی عادی) در امتحانات نهایی خرداد 1403 به تازگی منتشر شده است. میانگین تجمعی مدارس دولتی 96/8 و مدارس غیردولتی 37/10 است که نشان دهنده عملکرد ضعیف این مدارس است. علل این وضعیت چیست؟

اولین نکته این است که مدارس دولتی سمباد، شهید و نمونه نیز جزو مدارس دولتی محسوب می شوند، اما باید در نظر داشت که هر جا امتحان انجام شود و دانش آموزان بر اساس معدل تفکیک شوند، مشخص است که عملکرد دانش آموزان در آن مدارس. می تواند بهتر باشد. به عنوان مثال، انتظار می رود دانش آموزانی که در مدارسی با شرایط معدل شرکت می کنند، عملکرد مدرسه خود را بهبود بخشند. با این حال، مطالعات نشان می دهد که فعالیت های آموزشی استثنایی به طور کلی در مدارس خصوصی انجام نمی شود. وقتی دانش‌آموزان تیزهوش به مدرسه هدایت می‌شوند، طبیعتاً آن مدرسه عملکرد بهتری خواهد داشت و بیشتر این موفقیت به عملکرد دانش‌آموزان مرتبط است، نه فقط خود مدارس. مدارس غیردولتی خصوصی که دانش آموزان تیزهوش را از طریق آزمون پذیرش، شرایط معدل و مصاحبه انتخاب می کنند، باعث ایجاد رقابت در بین دانش آموزان با شرایط خاص می شود و به وضوح می تواند در عملکرد مدرسه موثر باشد. به طور کلی مدارس غیردولتی یکی از دلایل مهم پایین بودن معدل این است که عمدتا در این مدارس بر آمادگی برنامه ریزی محور برای کنکور تاکید بیشتری می شود و حساسیت کمتری نسبت به امتحانات نهایی وجود دارد!

مدارس غیردولتی در امتحانات نهایی سال اول

آیا این تنها دلیل عملکرد پایین مدارس غیردولتی است؟

این یک عامل است اما هنوز تحلیل دقیقی در این زمینه انجام نشده است و البته تعداد دانش آموزان مدارس غیردولتی کمتر از مدارس دولتی است که می تواند در جبران عملکرد تحصیلی دانش آموزان در این مدارس موثر باشد. مدارس در مدارس دولتی، برخی از معلمان به جای تدریس کتب درسی با تهیه دفترچه راهنما و آموزش و تست زنی از کتاب های راهنما، کتاب های درسی را به حاشیه می برند که ممکن است باعث عملکرد پایین تر شود، زیرا در امتحانات نهایی سوالات فقط از کتاب های درسی طراحی می شوند و در امتحانات نهایی موفقیت کمتری دارند. توجه به این نکته حائز اهمیت است، وقتی میانگین نمره دانش آموزان 10 اعلام می شود به این معناست که 50 درصد اهداف کتاب درسی محقق شده است. این میانگین وضعیت بحرانی را نشان نمی دهد. چون امتیاز مورد انتظار ما 20 است، می توان گفت که اهداف به طور کامل محقق نشده است. در امتحانات نهایی وزارت آموزش و پرورش ارزشیابی به صورت استاندارد انجام می شود و دانش آموزان باید به حد استاندارد نزدیک شوند و البته هنجارهای جامعه نیز باید در نظر گرفته شود. به عنوان مثال در حال حاضر میانگین معدل دانش آموزان پایه دوازدهم 10.89 است که به عنوان معیار عملکرد تحصیلی دانش آموزان این پایه در کشور شناخته می شود. اگر این میانگین جایی پایین‌تر است، باید گفت که کیفیت آموزش در این حوزه جای تأمل جدی است و نیاز به بازنگری و اقدامات اصلاحی دارد.

اگر امتحانات نهایی استاندارد باشد و دانش آموزان باید به این استاندارد نزدیک شوند، سؤال این است: آیا شرایط تحصیل در مدارس هم یکنواخت است؟ آیا معلمان صلاحیت دارند؟ آیا امکانات آموزشی مناسب فراهم شده است؟ آیا کلاس ها با تراکم مناسب برگزار می شود؟

امسال تحلیل جامعی از وضعیت آموزشی هر مدرسه به مدیران مدارس ارائه شد. این تحلیل شامل مشخصات آموزشی مدرسه بر اساس پایه و رشته و مقایسه با میانگین بخش و فرمانداری و عملکرد سال گذشته است. طی بخشنامه ای به تمامی استانداری های کشور، انتظارات و توصیه هایی برای ارتقا و ارتقای کیفیت آموزش در سطوح استانداری، منطقه و مدارس ارائه شد. همچنین با تحلیل سوالات دروس امتحان نهایی (تحلیل سوال به سوال) جایگاه دانش آموزان در دروس مورد بررسی قرار گرفت. این فرآیند به معنای انجام یک ارزیابی دقیق از نیازهای آموزشی بر اساس برنامه ریزی هدف است. وقتی معلمان نتایج را می بینند و می بینند که دانش آموزان آنها در پاسخ به برخی سؤالات مشکل دارند، ممکن است به این نتیجه برسند که موضوع را به خوبی مطالعه نکرده اند و در نتیجه برای بهبود تدریس خود تلاش خواهند کرد. این امر می تواند مبنای برنامه ریزی توانمندسازی معلمان به عنوان یک موضوع تخصصی باشد. علاوه بر این، این تحلیل‌ها به دبیرخانه‌های موضوعی ملی، گروه‌های آموزشی و گروه‌های مطالعاتی مستقر در دفتر تالیف کتاب‌های درسی ارسال شد. اگر داده ها نشان دهد که اکثر دانش آموزان در یک موضوع مشکل دارند، بررسی کتاب درسی در دستور کار قرار می گیرد.

در یک گزارش رسمی آمده است که با توجه به تفاوت زیاد بین میانگین تجمعی دانش آموزان در مدارس دولتی عادی و مدارس خصوصی، تصمیم گیری در مورد کنکور ناعادلانه و بیشتر به نفع مدارس غیردولتی بوده است.

در گزارش مرکز پژوهش های شورای اسلامی پیشنهاداتی در خصوص بررسی و بازنگری نظام سهمیه بندی، رقابت منطقه ای و تاثیر نظام سهمیه بندی مناطق در تحقق انصاف در کنکور ارائه شد. در حال حاضر، نامزدها بر اساس سهمیه و رقابت منطقه ای سنجیده می شوند. به عنوان مثال فقط دانش آموزان منطقه 3 با دانش آموزان منطقه 3 رقابت می کنند این پژوهشگاه نیز تاکید کرد که این سهمیه به تنهایی برای برقراری عدالت آموزشی کافی نیست و این موضوع باید توسط کارشناسان مطرح شود. اگر نیاز به افزایش سهمیه مناطق باشد این موضوع پیگیری می شود. در امتحانات نهایی سال 1403 وضعیت استان های خوزستان و خراسان رضوی در میان مناطق مرزی بهتر شد اما همچنان از میانگین کشوری عقب هستند. در حالی که استان هایی مانند سیستان، بلوچستان، کهگیلویه و بویراحمد و لرستان همچنان در وضعیت قبلی قرار دارند و نیازمند اقدام و توجه جدی هستند. در مورد امکان اصلاح مصوبه کنکور نیز باید به این نکته اشاره کرد که طبق قانون امکان اصلاح آن وجود دارد اما نظرات کارشناسی بر این است که این اصلاحات باید بر اساس تحقیقات و بررسی های دقیق انجام شود.

با تصویب کنکور غیبت داوطلبان در کنکور بسیار سخت شده است و هر فرد حق دارد یک بار در کنکور شرکت کند و در غیر این صورت مراحل پذیرش او در دانشگاه بسیار سخت می شود.

تایید تاثیر نهایی سوابق تحصیلی باعث شد تا دانشجویان در مدت سه سال سابقه تحصیلی ایجاد کنند و در این سه سال فرصت کافی برای برنامه ریزی و موفقیت برای ورود به آموزش عالی وجود دارد. دانش آموزان با اعتماد به نفس بیشتری توانایی های تحصیلی خود را بیان می کنند. البته آزمون سراسری نتیجه سوابق تحصیلی و کنکور است. همچنین لازم به ذکر است که دانشجویان تنها با داشتن سوابق تحصیلی می توانند وارد دانشگاه شوند.

آنها تأثیر مشخصی در پذیرش دانشگاه داشتند، بنابراین این رویکرد را داشتند. چرا هنوز در امتحانات نهایی 1403 ضعیف عمل می کنند؟

در سال 1403 هجری قمری مدارس غیردولتی تغییر رویکرد دادند، اما این تغییر به طور کامل شکل نگرفت. عوام این مدارس از مشاوران تحصیلی استفاده می کردند که اهداف درسی و کتب درسی را در اولویت قرار نمی دادند و به دانش آموزان می گفتند که اگر در امتحانات نهایی موفق نبودید می توانید از طریق کنکور جبران کنید. این دلیل مناسبی برای آنها نبود زیرا در کنکور دروس عمومی ارزشیابی نمی شود و این ارزشیابی فقط از طریق امتحانات نهایی انجام می شود.