برخی طوری حرف می‌زنند که انگار همین امسال با کمبود برق مواجه هستیم، در حالیکه در سال ۱۴۰۰ تا ۱۴۰۳ هم ناترازی داشتیم/ریشه‌ی ناترازی به دو دهه پیش برمیگردد، از روزی که مجلس هفتم با افزایش تدریجی قیمت‌های انرژی در لایحه‌ی بودجه‌ی دولت اصلاحات مخالفت کرد/راهکار رفع بحران ناترازی برق و گاز، این است که باید اول قیمت‌ها واقعی شود/راهکار اساسی دیگر رفتن به سمت انرژی‌های تجدیدپذیر است

بحران کمبود انرژی هر سال بدتر می شود، با این حال برخی از افراد به این شکل جو سیاسی علیه دولت ایجاد می کنند. برخی می گویند دولت نتوانسته وضعیت تولید و توزیع را مدیریت کند در حالی که اکثر کارشناسان کمبود انرژی را ناشی از مصوبات مجلس هفتم و رفتار دولت سیزدهم در برخورد با موضوع عدم تعادل و بهره برداری بهینه می دانند. برای برون رفت از این بحران راهکارهایی برای اصلاح قیمت ها و حرکت به سمت انرژی های تجدیدپذیر ارائه شده است که هنوز هیچ کدام عملی نشده است.

علی رضا شوشکنان، کارشناس انرژی درباره اندازه عدم تعادل برق و گاز به Enchant گفت: اندازه عدم تعادل برق در اوج تابستان بین 16 تا 20 هزار مگاوات است. دلیل عدم دقت عدد آن به دلیل قطع برق در برخی صنایع قبل از پیک بار است. چیزی که در اوج تابستان با آن مواجه بودیم، کمبود 16000 مگاواتی برق بود و چندین سال پیش به جای کلمه کمبود، کلمه «کمبود» را جایگزین کردند. در زمستان کسری برق به 6000 مگاوات می رسد. با توجه به کمبود گاز، در زمستان حداکثر ظرفیت تولید گاز ما 850 میلیون متر مکعب در روز است، اما نیاز کشور از یک میلیون فراتر می‌رود. در این منطقه روزانه 250 میلیون مترمکعب کمبود گاز داریم. به همین دلیل در فصل زمستان برخی از صنایع به صورت هماهنگ تعطیل می شوند و سایر بخش ها خود به خود دچار افت فشار می شوند. هفته گذشته نیروگاه ها در برخی از استانداری ها به دلیل فشار کم در شبکه گاز متوقف شد.

وی درباره فضای سیاسی پیرامون نترازی گفت: گاهی می بینیم که در رسانه ها و در بیان برخی با نترازی برخورد سیاسی می شود. برخی طوری صحبت می کنند که انگار امسال با نارضایتی مواجه هستیم در حالی که در سال های 1400 تا 1403 نارضایتی داشتیم و این بحران تقریباً در سال 1400 به شکل جدی تری خود را نشان داد. از سال 1998 با کمبود مواجه می شد. در هر صورت وضعیت نارضایتی روز به روز بدتر می شود.

این کارشناس انرژی درباره ریشه نارضایتی ها گفت: ریشه نارضایتی ها و کمبودها به سال 84 برمی گردد، دقیقاً از روزی که مجلس هفتم با افزایش تدریجی قیمت حامل های انرژی در لایحه بودجه اصلاحی دولت و به نوعی مخالفت کرد. طرح تثبیت انرژی و پیش بینی قیمت ها را به مردم ارائه کرد. حتی پس از تحریم ها، نارضایتی ها افزایش یافت. علت اصلی نارضایتی اقتصاد معیوب است. زمانی که در قیمت دخالت کردند و اجازه ندادند دولت به تدریج و سال به سال این قیمت ها را واقعی کند، شکاف بین قیمت فروش و قیمت نهایی، روز به روز شرایط را سخت تر می کرد و انگیزه سرمایه گذار را برای افزایش قدرت کاهش می داد. این کارخانه در بخش گاز نیز فعالیت می کرد

شوش کنعان در خصوص راهکارهای حل مشکل برق و گاز گفت: راهکار حل بحران برق و گاز اصلاح اقتصاد برق در کشور است. قیمت ها ابتدا باید واقعی باشند. پس از این پاسخ این سوال مطرح می شود که مردم با وجود محاصره چگونه قیمت ها را پرداخت خواهند کرد؟ ما باید مصرف کنندگان را به دو قسمت تقسیم کنیم یک قسمت مصرف در صنایع سیمان و پتروشیمی است که برق را با قیمت یارانه دریافت می کنند. دلیلی وجود ندارد که این بخش از صنعت انرژی یارانه ای دریافت کند. اساساً ما با کاهش قیمت انرژی و اجاره بها در سایر بخش‌های صنعت مزیت رقابتی ایجاد کرده‌ایم، در حالی که آنها در دنیا این کار را نمی‌کنند. این صنعت باید به تولید با قیمت های واقعی ادامه دهد. صنعتی که هزینه انرژی را به قیمت واقعی تولید می کند باید بسته شود. در ادارات، مصرف کنندگان تجاری و خانگی را باید به دو قسمت پرمصرف، بد مصرف و مصرف درست تقسیم کرد. کسانی که از الگوی مصرف پیروی می کنند باید از حمایت انرژی برخوردار شوند.

وی افزود: راهکار اساسی دیگر حرکت به سمت انرژی های تجدیدپذیر است. در سال های گذشته استفاده از انرژی های تجدیدپذیر بسیار گران بود. 20 سال پیش قیمت هر مگاوات نیروگاه خورشیدی 1.5 میلیون دلار بود، اما اکنون این رقم به 500 هزار دلار رسیده است. در عین حال، راندمان نیروگاه های انرژی تجدیدپذیر نیز افزایش یافته است. اکنون حدود 1.5 درصد انرژی کشور از طریق انرژی های تجدیدپذیر تولید می شود. وزارت نیرو در تلاش است تا سالانه 10000 مگاوات نیروگاه های تجدیدپذیر به نیروگاه های انرژی تجدیدپذیر اضافه کند، هرچند این رقم با ایده آل فاصله زیادی دارد. بحران کمبود انرژی هر سال بدتر می شود، با این حال برخی در حال ایجاد فضای سیاسی علیه دولت در این زمینه هستند. برخی می گویند دولت نتوانسته وضعیت تولید و توزیع را مدیریت کند در حالی که اکثر کارشناسان کمبود انرژی را ناشی از مصوبات مجلس هفتم و رفتار دولت سیزدهم در برخورد با موضوع عدم تعادل و بهره برداری بهینه می دانند. برای برون رفت از این بحران راهکارهایی برای اصلاح قیمت ها و حرکت به سمت انرژی های تجدیدپذیر ارائه شده است که هنوز هیچ کدام عملی نشده است.

علی رضا شوشکنان، کارشناس انرژی درباره اندازه عدم تعادل برق و گاز به Enchant گفت: اندازه عدم تعادل برق در اوج تابستان بین 16 تا 20 هزار مگاوات است. دلیل عدم دقت عدد آن به دلیل قطع برق در برخی صنایع قبل از پیک بار است. چیزی که در اوج تابستان با آن مواجه بودیم، کمبود 16000 مگاواتی برق بود و چندین سال پیش به جای کلمه کمبود، کلمه «کمبود» را جایگزین کردند. در زمستان کسری برق به 6000 مگاوات می رسد. با توجه به کمبود گاز، حداکثر ظرفیت تولید گاز ما در فصل زمستان 850 میلیون متر مکعب در روز است، اما نیاز کشور بیش از یک میلیون است. در این منطقه روزانه 250 میلیون مترمکعب کمبود گاز داریم. به همین دلیل در فصل زمستان برخی از صنایع به صورت هماهنگ تعطیل می شوند و سایر بخش ها خود به خود دچار افت فشار می شوند. هفته گذشته نیروگاه ها در برخی از استانداری ها به دلیل فشار کم در شبکه گاز متوقف شد.

وی درباره فضای سیاسی پیرامون نترازی گفت: گاهی می بینیم که در رسانه ها و در بیان برخی با نترازی برخورد سیاسی می شود. برخی طوری صحبت می کنند که انگار امسال با نارضایتی مواجه هستیم در حالی که در سال های 1400 تا 1403 نارضایتی داشتیم و این بحران تقریباً در سال 1400 به شکل جدی تری خود را نشان داد. از سال 1998 با کمبود مواجه می شد. در هر صورت وضعیت نارضایتی روز به روز بدتر می شود.

این کارشناس انرژی درباره دلیل این نارضایتی گفت: ریشه نارضایتی ها و کمبودها به سال 84 برمی گردد، دقیقاً از روزی که مجلس هفتم در لایحه بودجه دولت اصلاحات با افزایش تدریجی قیمت حامل های انرژی مخالفت کرد و به نوعی طرحی را ارائه کرد. طرح تثبیت قیمت انرژی برای مردم، نارضایتی انتظار می رفت. حتی پس از تحریم ها، نارضایتی ها افزایش یافت. علت اصلی نارضایتی اقتصاد معیوب است. زمانی که در قیمت دخالت کردند و اجازه ندادند دولت به تدریج و سال به سال این قیمت ها را واقعی کند، شکاف بین قیمت فروش و قیمت نهایی، روز به روز شرایط را سخت تر می کرد و انگیزه سرمایه گذار را برای افزایش قدرت کاهش می داد. این کارخانه در بخش گاز نیز فعالیت می کرد

شوشکنان در خصوص راهکارهای رفع عدم تعادل برق و گاز گفت: راه حل بحران عدم تعادل برق و گاز اصلاح اقتصاد برق کشور است. قیمت ها ابتدا باید واقعی باشند. پس از این پاسخ این سوال مطرح می شود که مردم با وجود محاصره چگونه قیمت ها را پرداخت خواهند کرد؟ ما باید مصرف کنندگان را به دو قسمت تقسیم کنیم، یک قسمت مصرف در صنایع سیمان و پتروشیمی است که برق را با قیمت یارانه ای دریافت می کنند. دلیلی وجود ندارد که این بخش از صنعت انرژی یارانه ای دریافت کند. اساساً ما با کاهش قیمت انرژی و اجاره بها در سایر بخش‌های صنعت مزیت رقابتی ایجاد کرده‌ایم، در حالی که آنها در دنیا این کار را نمی‌کنند. این صنعت باید به تولید با قیمت های واقعی ادامه دهد. صنعتی که هزینه انرژی را به قیمت واقعی تولید می کند باید بسته شود. در ادارات، مصرف کنندگان تجاری و خانگی را باید به دو قسمت پرمصرف، بد مصرف و مصرف درست تقسیم کرد. کسانی که از الگوی مصرف پیروی می کنند باید از حمایت انرژی برخوردار شوند.

وی افزود: راهکار اساسی دیگر حرکت به سمت انرژی های تجدیدپذیر است. در سال های گذشته استفاده از انرژی های تجدیدپذیر بسیار گران بود. 20 سال پیش قیمت هر مگاوات نیروگاه خورشیدی 1.5 میلیون دلار بود، اما اکنون این رقم به 500 هزار دلار رسیده است. علاوه بر این، راندمان نیروگاه های انرژی تجدیدپذیر نیز افزایش یافته است. اکنون حدود 1.5 درصد انرژی کشور از طریق منابع تجدیدپذیر تولید می شود. وزارت نیرو در تلاش است سالانه 10000 مگاوات نیروگاه های تجدیدپذیر به نیروگاه های تجدیدپذیر اضافه کند که البته این عدد دور از ذهن و تا حدودی ایده آل است.