به دلیل عدم اعمال تغییرات ساختاری، برنامه‌های دولت فعلی در توسعه ظرفیت نیروگاهی سرانجام خوبی نداشته / طی سال‌های گذشته، همواره ناترازی انرژی در دو بخش برق و گاز با تحمیل خاموشی و اعمال محدودیت به بخش مولد اقتصاد کشور جبران شده

هورناز (hornaz.ir):

در روزهای پایانی دولت رئیس جمهور، عدم توازن قوا دامن خود را گرفت. رئیسی مدعی شد که توانسته مشکل عدم تعادل برق را حل کند اما آنچه – شاهد آن هستیم کتمان واقعیت های این حوزه و تحت فشار قرار دادن صنعت برای آمارگیری با وصل نگه داشتن برق شهرها است. -، توانایی انجام این کار از بین رفته است و پزشکیان میراث بزرگی از برق و گاز ناخوشایند را از رئیس من به ارث برده اند.

وی در راستای بررسی موضوع «انتخاب» با علیرضا غفوری فرد از اعضای جامعه مهندسین برق و الکترونیک ایران گفت‌وگویی داشته است که مشروح آن را در ادامه می‌خوانیم:

به نظر شما چالش های اصلی صنعت برق در شرایط فعلی چیست؟

مشکلات صنعت برق را می‌توان به سه دسته «حاکمیت و ساختار»، «اقتصاد برق» و «مشکلات فنی» طبقه‌بندی کرد. از نظر حاکمیتی و ساختاری، تلفیق دو موضوع مهم آب و برق با تفاوت ماهیت و گاه تضاد منافع، مدیریت این سیستم را با مشکل مواجه می کند. از سوی دیگر تضاد منافع این وزارتخانه با وزارت نفت در زمینه تامین منابع اولیه انرژی کار را سخت کرد. در این فضای مبهم، شورای عالی نیرو که باید نقش هماهنگی این دو وزارتخانه را ایفا کند، عملاً غیرفعال است. مدیریت بیش از حد وزارت نیرو نیز منجر به فراموشی وظیفه اولیه این وزارتخانه در تنظیم و نظارت بر صنعت شد.

از نظر اقتصاد انرژی، تامین انرژی با قیمت یارانه ای، بازار غیررقابتی، دخالت دولت در تولید، انتقال، توزیع و تجارت انرژی و عقب افتادگی مطالبات بخش خصوصی از دولت از دیگر مشکلات است. همه اینها منجر به عدم اعتماد به سرمایه گذاران نهادی در صنعت برق و در نتیجه توقف سرمایه گذاری در این صنعت می شود.

از بعد فنی، علیرغم توانمندی بخش خصوصی در خدمات فنی و مهندسی در ساخت تجهیزات و طراحی و اجرای پروژه‌ها، به دلیل تحریم‌های ناعادلانه که مانع گسترش فعالیت ها

میراث دولت ریاست جمهوری در صنعت برق را چگونه ارزیابی می کنید؟

متاسفانه وضعیت صنعت برق به دلیل انباشته شدن مشکلات نیم قرن گذشته از نظر حاکمیتی، اقتصادی و فناوری مطلوب نیست. تقاضا برای برق سالانه حدود 5 درصد افزایش می یابد در حالی که ظرفیت نیروگاه تا این حد توسعه نمی یابد. بنابراین ما شاهد افزایش سالانه مازاد خالص هستیم به عنوان مثال، آمارها در سال گذشته حکایت از مازاد خالص 13 هزار مگاواتی داشت و امسال به 18 هزار مگاوات رسید.

به دلیل عدم اجرای تغییرات ساختاری، برنامه های دولت شهید رئیسی برای توسعه توانمندی نیروگاه ها (شامل نیروگاه های صنعتی و انرژی های تجدیدپذیر) و توسعه و نوسازی شبکه پایان خوبی نداشت. بخش خصوصی و بانکی پایان خوبی دارد. رژیم همچنان تمایلی به سرمایه گذاری و تامین مالی پروژه ها در صنعت انرژی ندارد.

البته نصب تابلوهای سبز و سفید و سرمایه گذاری در بورس انرژی از اقدامات خوبی است که در این دولت تدارک دیده شده است.

دلیل این همه نارضایتی در تابستان چیست؟

همانطور که قبلا توضیح دادیم، مصرف برق سالانه 5 درصد افزایش می یابد، اما تولید برق مطابق با این تقاضا افزایش نمی یابد. دلیل اصلی افزایش نارضایتی، سرمایه گذاری ناکافی در صنعت برق است. از دیگر دلایل این امر می توان به عدم مصرف بهینه در بخش خانگی و صنعتی، پیک خنک کننده، کاهش سرعت برای بهبود مصرف انرژی، ضعف دیپلماسی انرژی برای تبادل انرژی و… از دیگر دلایل این نارضایتی اشاره کرد.

متأسفانه طی سال های گذشته همواره عدم تعادل انرژی در بخش برق و گاز با اعمال قطعی برق و اعمال محدودیت بر بخش تولیدی اقتصاد کشور یعنی صنایع جبران شده است. این امر خسارات اقتصادی و فنی جبران ناپذیری را به صنایع کشور به ویژه صنایع انرژی بر وارد کرده است که موجب تجدیدنظر در این صنایع برای ادامه فعالیت و توسعه آنها شده و آسیب جدی به بازارهای داخلی و صادراتی وارد کرده است.

برای عبور از بحران کنونی چه باید کرد؟

گام اول تبیین دقیق و کارشناسی موضوع در سطوح مختلف برای سیاستگذاران، فعالان صنعت برق، صنایع و عموم مردم است. اگر دولت محترم چهاردهم بخواهد صادقانه و علمی به موضوع بپردازد، ابتدا باید وضعیت فعلی صنعت برق را به خوبی درک کند و عدم تعادل را برای اقشار مختلف جامعه توضیح دهد.

متاسفانه عمق نارضایتی به حدی است که حل این مشکل در کوتاه مدت ممکن نیست. بنابراین بهتر است با تدوین یک برنامه بلندمدت، توزیع عادلانه و عاقلانه قطعی برق سال های جاری و بازگرداندن قطار متوقف شده توسعه صنعت برق، از تلفات مناقشه کاسته شود.

مهمترین اقدام عملی این روزها انتخاب وزیری است که به موضوع آگاه باشد و بتواند صنعت را مدیریت کند.