تأیید وجود ترک‌های عمودی بر «گنبد قابوس» توسط مقام مسئول

النا: گنبد قابوس دارای ترک های عمودی است و هم اکنون باستان شناسان با همکاری سازمان زمین شناسی و دانشگاه شهید بهشتی در حال بررسی عمق شکاف ها، قدمت ترک ها، علت ایجاد آن ها و احتمال وجود ترک ها هستند. ترک ها برای این خطرناک هستند، یک اثر ثبت شده بین المللی برای ایران.

محققان در حال بررسی شکاف هایی هستند که از سرگین قابوس منشاء گرفته است. سوال محققان این است که فرونشست دشت گرگان به بلندترین برج خشتی جهان که در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شده است رسیده است یا این که ترک‌های ساختمان به دلیل سیل‌های شدیدی که استان گلستان شاهد آن بوده به وجود آمده است. در سال 2018، که منطقه اطراف را متحول کرد.

مدیر پایگاه میراث جهانی گنبد قابوس گفت: همزمان با ادامه مطالعات بر روی شکاف های عمودی ایجاد شده در بنا، برنامه ریزی برای جایگزینی حدود 500 خشت آسیب دیده گنبد قابوس که برخی از آنها قدمت 1000 ساله دارند نیز در حال انجام است. در جریان است.

عبدالمجید نورتکانی با تایید وجود ترک های عمودی بر روی گنبد قابوس، در خصوص وضعیت مرمت گنبد قابوس گفت: از زمان تهیه پرونده ثبت جهانی گنبد قابوس، اطلاعات خوبی از وضعیت بنا جمع آوری شده است. اما در سال 2018 سیل شدیدی در استان گلستان رخ داد و اطراف گنبد دچار سیل شد و پس از آن رشد شدید گیاهان روی گنبد قابوس رخ داد که منجر به رشد شدید گیاهان در ساختمان شد که بعداً توسط آن حذف شدند. نصب داربست برای حذف بوته ها از ساختمان.

وی افزود: خوشبختانه در سال 1401 طرح پیشنهادی مرمت دانشگاه شهید بهشتی در شورای تخصصی وزارت میراث فرهنگی به تصویب رسید و قرار شد آجرهای قسمت هایی که به دلیل رشد گیاه و رطوبت هوا آسیب دیده است. ساختمان باید با تولید آجر نزدیک به آجرهای اصلی جایگزین شود.

نورتقانی با اعلام اینکه گنبد قابوس پیرمردی هزار ساله با عوارضی است، درباره تاثیر فرونشست دشت گرگان بر گنبد قابوس و شکاف های ایجاد شده بر روی این اثر ثبت شده جهانی گفت: چقدر جدید و خطرناک است. عوارض این است که نیاز به تکمیل مطالعات جدی دارند.

مدیر پایگاه میراث جهانی گنبد قابوس افزود: روند پایش گنبد قابوس از یک سال پیش در سه محور آغاز شده است تا میزان تغییراتی که در بنا ایجاد شده مشخص شود. زیرا بر اساس گزارش دستگاه نقشه برداری و سنجش از دور ماهواره ای، دشت گرگان دارای فرونشست است و گنبد قابوس نیز در این دشت قرار دارد و به احتمال زیاد فرونشست شامل این بنا نیز می شود.

نورتقانی اعلام کرد: تاثیر فرونشست دشت گرگان بر برج قابوس مستلزم نظارت دقیق است و بر اساس قرارداد منعقده با سازمان نقشه برداری، پایش سه محوری ساختمان به مدت یک سال در حال انجام است تا میزان دقیق آن مشخص شود. دشت بالقوه گرگان تاثیر فرود بر گنبد قابوس. نتیجه این بررسی ها مشخص خواهد کرد که آیا گنبد قابوس آرام شده است یا خیر.

وی تأیید کرد: گنبد قابوس ترک دارد. اما باید مشخص شود که آیا این ترک ها به دلیل نشست به وجود آمده اند و آیا ترک های فعال هستند یا خیر؟ به همین دلیل دانشگاه شهید بهشتی مطالعات سنجش سلامت ساختمان را انجام می دهد و نتایج این مطالعات وضعیت ترک های بلندترین برج آجری جهان، عمق، وضعیت فعال و میزان خطر را مشخص می کند.

وی در پاسخ به سوالی مبنی بر جایگزینی آجرهای گنبد قابوس با قدمتی حدود 500 هزار سال گفت: نمونه های آزمایشگاهی آجرها آماده است و برای سوزاندن آنها کوره مخصوص ساخته شده است. مشخصات فنی برای ترکیب خاک و ملات برای تولید خاک رس به دست آمد که گچ نیمه کوبیده ساسانی است.

مدیر پایگاه جهانی گنبد قابوس افزود: در این مرحله آجرهایی که بتوانیم حفظ کنیم حفظ می شود. چون با آجرهای هزار ساله سر و کار داریم. بنابراین سعی می کنیم آجرهای اصلی را حفظ کنیم. در مرحله دوم، اگر قرار است آجری جایگزین شود، تمرکز بر روی جایگزینی آجر آسیب دیده ای است که در طول بازسازی های دهه 1940 و 1950 بر روی بنا گذاشته شده است، بنابراین آجری در جای خود قرار می گیرد که جزئیات آن با ساختمان مطابقت دارد.

عبدالمجید نورتقانی در خصوص ویژگی های آجرهای گنبد قابوس گفت: آجرهای به کار رفته در ساخت گنبد قابوس بدون چسب است و پشت آجرها فضایی وجود دارد که رطوبت آجرها را به بنا منتقل نمی کند و کمک می کند. خشک شدن رطوبت آجر. بنابراین سعی می کنیم بر اساس اثر ثبت شده بین المللی گنبد قابوس از آجرهایی استفاده کنیم که رطوبت را به ساختمان منتقل نکنند و به کنترل رشد گیاهان بیشتر کمک کنند.