در یک دهه گذشته موارد سالانه ازدواج از ۸۰۰ به ۴۸۰ هزار مورد کاهش یافته / از هر ۵ ازدواج دو مورد به طلاق منجر می‌شود / ۵ درصد از زنان بالای ۴۰ سال دیگر ازدواج نمی‌کنند؛ این رقم در دهه ۱۹۸۰ تنها ۲ درصد بود / نرخ باروری در سال ۲۰۱۷ به ۲.۰۹ به ازای هر زن کاهش یافت، اما اکنون تا ۱.۷ درصد پایین آمده / نرخ ازدواج سفید در شهر‌هایی مثل تهران، اراک، اصفهان و مشهد، به ۷ تا ۱۴ درصد کل زوج‌ها رسیده

هورناز (hornaz.ir):

بتا غفاری در یادداشتی برای فایننشال تایمز نوشت، نادا، مربی خصوصی 27 ساله ساکن تهران، از خود می‌پرسد که آیا نیازی به پشت سر گذاشتن مشکلات ازدواج وجود دارد. او نیز مانند بسیاری از جوانان جامعه شهری ایران معتقد است که ازدواج به نام از دست دادن آزادی های فردی خود بهای بسیار بالایی دارد که حاضر به پرداخت آن نیست.

به گزارش سرویس بین الملل «انتخاب»، این مقاله ادامه می‌دهد: نادا می‌گوید: اطرافیانم به من می‌گویند که فدا کردن آزادی‌هایم برای ازدواج ارزش این همه زحمت را ندارد و مرا تشویق می‌کنند که به زندگی مجردی شاد خود ادامه دهم.

به نظر می رسد ازدواج نهادی در جامعه ایران رو به کاهش است و میانگین سن ازدواج در بین جوانان ایرانی در حال افزایش است. روندهای مشابهی را می توان در کشورهای دیگر مشاهده کرد، اما پدیده ای که در اینجا وجود دارد، نگرانی هایی را در میان رهبران جمهوری اسلامی در مورد افول اصول دینی، از بین رفتن سنت ها و در نهایت کاهش جمعیت ایجاد کرده است.

آیت‌الله خامنه‌ای رهبر ایران در اولین دیدار خود با کابینه دولت جدید در پایان ماه گذشته، شخصاً از وزیر بهداشت خواستند تا سیاست‌های تشویق باروری و افزایش جمعیت را دنبال کند.

دولت برای تشویق ازدواج و فرزندآوری وام های کم بهره به زوج های جوان اعطا کرده و در سال های اخیر میزان این وام را افزایش داده است. این در حالی است که ارتش و سپاه پاسداران ایران از زوج های نابارور که متقاضی درمان هستند حمایت مالی می کند.

طبق آمار رسمی، تعداد ازدواج‌ها در ایران طی دهه گذشته از حدود 800 هزار به 480 هزار کاهش یافته است.

عمده این کاهش به دلیل تغییرات جمعیتی در کشور است. شهلا کاظم پور، استاد دانشگاه گفت: «تعداد دختران مجرد زیر 50 سال از 8 میلیون در یک دهه قبل به حدود 6 میلیون افزایش یافته است… بخش ثابتی از زنان مجرد، یعنی حدود 10 درصد از زنان». جمعیت شناسی دانشگاه تهران همه آنها امسال ازدواج می کنند.»
اما در عین حال میانگین سن ازدواج در تهران از 25 سال به 27 سال در بین زنان و از 29 به 30 سال در میان مردان رسیده است. بسیاری از جوانان ایرانی دیگر به دلایل مذهبی و فرهنگی مانند گذشته خود را ملزم به ازدواج نمی دانند.

به گفته کاظم پور، 5 درصد از زنان ایرانی بالای چهل سال دیگر ازدواج نکرده اند، در حالی که این درصد در دهه 80 تنها 2 درصد بود. پس از پیروزی انقلاب، زنان بیشتری به دانشگاه رفتند و صلاحیت‌های شخصی افزایش یافته گزینه‌های ازدواجشان را محدود کرد «زیرا دیگر حاضر به ازدواج با مردانی با تحصیلات یا شغل پایین نبودند».

تقی آزاد آرامکی، استاد مطالعات عمومی دانشگاه تهران، گفت که تشکیل خانواده «دیگر مانند گذشته ارزشمند و محبوب نیست» و «حتی برای بسیاری از جوانان اولویت دوم و سوم نیست». در میان مردان و زنانی که «شکوفایی فردی را در اولویت قرار می‌دهند» احساس «فردگرایی رادیکال و خود محور» وجود دارد.

به گفته کیانوش خشیار، دامپزشک 27 ساله، رسانه های اجتماعی همچنین «با نشان دادن اینکه افراد مجرد چگونه زندگی موفق و بی دغدغه دارند… مردم همیشه شریک زندگی خود را با شخصیت های عمدتا جعلی که در شبکه های اجتماعی یافت می شوند، تبلیغ می کنند». آنها وجود دارند و مقایسه می کنند.”

در حالی که ایران به دلیل تورم بالا، کاهش ارزش پول ملی و تحریم های بین المللی شرایط نامناسب اقتصادی را تجربه می کند، هزینه های تشکیل خانواده از جمله برگزاری عروسی ایرانی می تواند عامل بازدارنده دیگری باشد.

خشایر افزود: و درآمد شما به سختی کفاف هزینه های یک نفر را می دهد، پس چگونه می توانید انتظار داشته باشید که خانه اجاره کنید، ماشین متوسط ​​بخرید، غذا تهیه کنید و مخارج خانواده و فرزندانتان را تامین کنید؟ با خرید یک عروسی مجلل و یک جهیزیه بزرگ، احساس وحشت بیشتری خواهید کرد.» حتی خانواده‌هایی که هر دو همسر در آن کار می‌کنند، برای تامین مخارج زندگی مشکل دارند.

در دهه 1990، دولت ایران برنامه های کنترل موالید را برای جلوگیری از رشد جمعیت اجرا کرد. اما اکنون او نگران چالش‌های ناشی از پیری جامعه و کاهش رشد جمعیتی است که اکنون بیش از 90 میلیون نفر است.

در عین حال برخی از جوانان در ایران به نوع دیگری از زندگی مشترک موسوم به ازدواج سفید کشیده شده اند. برخلاف ازدواج موقت که در فقه شیعه پذیرفته شده و برخی از زوج های مذهبی ایرانی آن را انتخاب می کنند، ازدواج سفید نوعی زندگی مشترک است که در آن افراد با وجود عدم کسب اجازه از شرع در کنار یکدیگر زندگی می کنند. آزاد آرامکی، استاد مطالعات جامع با اشاره به نتایج مطالعات خود می گوید: میزان ازدواج سفیدپوستان در شهرهایی مانند تهران، اراک، اصفهان و مشهد 7 تا 14 درصد (در کل زوج ها) است.

مراجع دینی غالباً دلیل این گونه تغییرات در سبک زندگی جوانان را غربی شدن جامعه می دانند که از دیدگاه آنان با اعتقادات اسلامی در تضاد است.

نرخ باروری ایران در سال 2017 به 2.09 به ازای هر زن کاهش یافت، که یک نرخ جایگزینی کم و بیش مورد نیاز برای یک جمعیت پایدار است، اما این رقم در سال 2024 به 1.7 درصد کاهش می یابد که نشان می دهد جمعیت ایران در دو دهه آینده به اوج خود خواهد رسید. و سپس شروع به کاهش کنید.

اما بسیاری از جوانان ایرانی بیشتر از سیاست‌های دولت تحت تأثیر تغییرات اجتماعی هستند و نگرش‌های آنها می‌تواند تلاش‌های رسمی برای تشویق ازدواج و فرزندآوری را مختل کند.

به عنوان مثال، طلاق در ایران رایج است و از هر پنج ازدواج، دو ازدواج منجر به طلاق می شود. نادا، یک مربی شخصی، می‌گوید که مردم نمی‌خواهند ازدواج کنند، زیرا «همه زوج‌های زیادی را می‌شناسند که از هم جدا شده‌اند».

حامد، معمار 37 ساله، می گوید: «برای من، سوال اصلی این است که چرا باید ازدواج کنی؟ او معتقد است که تنها دلیل بچه دار شدن این است که بتوانیم آنها را به خوبی بزرگ کنیم و دنیا را به جای بهتری تبدیل کنیم. اما وقتی من شخصاً در کشوری زندگی می کنم که اقتصاد و بسیاری چیزهای دیگر در آن وضعیت بدی دارد، چرا باید فرزند دیگری را به این دنیا بیاورم؟