رکورد قیمتی در ۱۴۰۳؛ تورم اقلام خوراکی و غیرخوراکی به هم رسیدند

صدای ایران: در فروردین ماه امسال نرخ تورم خوراکی ها به 37.3 درصد رسید در حالی که نرخ تورم اقلام غیرخوراکی 39.5 درصد برآورد شده است. بررسی ها حاکی از آن است که در ابتدای سال جاری و پس از گذشت بیش از سه سال، تورم سالانه غیرخوراکی بالاتر از تورم سالانه مواد غذایی بوده است.

بر اساس آخرین آمار منتشر شده از سوی شاخص بهای مصرف کننده، تورم سالانه گروه مواد غذایی در خردادماه امسال به 32.3 درصد رسید که کمترین نرخ تورم را نسبت به سه سال گذشته به ثبت رساند. بیشترین تورم خوراکی ها 74.9 درصد بوده که مربوط به اردیبهشت ماه سال گذشته است. به عبارت دیگر، پس از یک سال، تورم مواد غذایی بیش از 40 واحد درصد کاهش یافته بود.

با توجه به طولانی‌مدت تورم سالانه، اگرچه تورم سالانه مواد غذایی به کمترین حد خود در سه سال اخیر رسیده است، اما با توجه به افزایش تورم مواد غذایی در چند ماه گذشته، انتظار می‌رود در صورت ادامه این روند، طی چند ماه آینده ، شاهد روند افزایش تورم سالانه خواهیم بود

حذف ارز ترجیحی باعث تورم بی سابقه شد

روند نزولی تورم مواد غذایی از نوامبر 1400 آغاز شد. به طور دقیق تر، می توان گفت تاثیر ورود بایدن و تسهیل شرایط فروش نفت در این ماه ظاهر شد و نرخ تورم مواد غذایی از 61 درصد به 49.1 درصد در اردیبهشت کاهش یافت. 1401 ق. اما این روند ادامه پیدا نکرد و از ماه بعد روند صعودی تورم مواد غذایی آغاز شد.

در ادربشت سال 1401 هجری قمری، دولت 4200 ارز را از طریق جراحی اقتصادی حذف کرد. این اقدام منجر به جهش قیمت مواد غذایی در ژوئن گذشته شد و نرخ تورم ماهانه این ماه را به 12 درصد رساند که بالاترین نرخ تورم ماهانه در چند دهه گذشته است.

پس از حذف ارز ممتاز در ژوئن 1401 هجری قمری، نرخ تورم قیمت مواد غذایی به مدت یک سال روند صعودی به خود گرفت و در اردیبهشت ماه سال گذشته به بالاترین سطح خود در سه سال اخیر رسید. تورم سالانه ماهیت بلندمدتی دارد و شوک های قیمتی را نمی توان به سرعت مشاهده کرد. بنابراین اثر شوک قیمتی جراحی اقتصادی دولت بر تورم سالانه تا یک سال قابل مشاهده است.

نرخ تورم این گروه در اردیبهشت 1402 هجری شمسی به 74.9 درصد رسید که نسبت به مدت مشابه سال قبل 25.8 واحد درصد افزایش را به ثبت رساند. همچنین در این ماه شکاف تورم خوراکی و غیرخوراکی به بالاترین حد خود رسید. نرخ تورم سال گذشته برای اقلام غذایی 36.9 واحد درصد بیشتر از تورم اقلام غیرخوراکی بود.

پس از شوک حذف ارز ترجیحی و افزایش تورم قیمت مواد غذایی، این روند تا اردیبهشت سال گذشته ادامه یافت و به اوج خود رسید. اما تخلیه این شوک در خرداد 1402 هجری قمری اتفاق افتاد و تا خرداد همین سال ادامه داشت. به عبارت دیگر، تورم مواد غذایی طی سال گذشته کاهش یافته است. بنابراین ماه گذشته شاهد کمترین نرخ تورم مواد غذایی طی سه سال گذشته بودیم.

نوسانات بیشتر در تورم خوراکی ها نسبت به غیرخوراکی ها

آمارها حاکی از آن است که نوسانات نرخ تورم اقلام خوراکی در سال های اخیر بیشتر از اقلام غیرخوراکی بوده است. دلیل این امر این است که قیمت اقلام خوراکی نسبت به شوک های اقتصادی و سیاسی حساسیت بیشتری نشان می دهد و اقلام غیرخوراکی از ثبات قیمت بالاتری برخوردار بوده و کمتر از اقلام خوراکی تحت تأثیر رویدادها قرار می گیرند.

از این رو مشاهده می شود که سطح تورم در گروه غیرخوراکی به تورم کلی نزدیکتر است. از سوی دیگر نرخ تورم سالانه اقلام خوراکی نسبت به اقلام غیرخوراکی نسبت به نرخ تورم سالانه کل کشور متفاوت است. دلیل این امر را می توان در محاسبه نرخ تورم کلی جستجو کرد. در برآورد نرخ تورم کلی، وزن سبد غیرخوراکی در محاسبه اهمیت بیشتری دارد و به همین دلیل سطح تورم غیرخوراکی به تورم کلی نزدیک‌تر است.