پایتخت‌های عربی واسطه توافق کوتاه مدت تهران – واشنگتن

هورناز (hornaz.ir):

الی گرانمایه در یادداشتی در سایت شورای روابط خارجی اروپا نوشت: در دوران ریاست جمهوری مسعود، پزشکیان ایران از یک دولت اصلاح طلب برخوردار خواهند شد. با توجه به نگرانی های عمیق در مورد برنامه هسته ای ایران و تحرکات منطقه ای، غرب باید از این فرصت برای پیگیری دیپلماسی اصولی با تهران استفاده کند.

به گزارش سرویس بین الملل «انتخاب»، مسعود پزشکیان رئیس جمهور جدید ایران است. پس از درگذشت ابراهیم رئیسی، روی کار آمدن دولت اصلاحات فرصتی غیرمنتظره برای غرب فراهم کرد تا تلاشی محتاطانه اما هدفمند برای ایجاد گشایش دیپلماتیک جدید با تهران به منظور کاهش تهدیدات ناشی از برنامه هسته ای ایران انجام دهد. جنبش های منطقه ای این کشور

فهرست بلندبالایی از چالش‌های پیش روی دولت پزشکی وجود دارد: اقتصاد بیمار که به دلیل سال‌ها سوء مدیریت و تحریم‌ها تضعیف شده است. شکاف عمیق اجتماعی پس از اعتراضات سال 2022 و تنش های ژئوپلیتیکی که ایران را در آستانه جنگ قرار داد. علاوه بر این، به دلیل سیستم سیاسی حاکم در ایران، جایی که محافظه کاران تمام مراکز قدرت را کنترل می کنند، احتمالاً فضای مانور پزشکیان محدود است.

اما صرف اجازه حضور پزشکیان در انتخابات ریاست جمهوری نشان می دهد که نظام پذیرفته است که تحولات اخیر مشروعیت طبقه حاکم را به شدت تضعیف کرده است. بنابراین، انتخاب پزشکیان، علیرغم مشارکت بسیار کم سابقه تاریخی، نشان از شکست سیاست های ریشه ای دولت 13 در حل مسائل اقتصادی و اجتماعی دارد. اکنون رئیس جمهور جدید ممکن است مجبور شود از طریق مذاکرات جدید با غرب، سیاست خارجی ایران را در جهت دیگری هدایت کند.

مواضع مدیکیان در مبارزات انتخاباتی و انتخاب محمدجواد ظریف به عنوان مشاور سیاست خارجی وی نشان می دهد که پس از نزدیک شدن قابل توجه دولت رئیس جمهور با روسیه و چین، مدیکیان احتمالا تلاش خواهد کرد تا تعادل ظریفی را در روابط ایران با روسیه برقرار کند. غرب.

وی از توقف ادامه تنش ها با جهان عرب و کاهش تنش های منطقه ای حمایت می کند و نشان می دهد که دولت به دنبال ایجاد روابط بیشتر با همسایگان عرب خود در خلیج عربی و فاصله گرفتن از رویارویی نظامی در خاورمیانه خواهد بود.

این آسان نخواهد بود پزشکیان برای جلب حمایت نهاد قدرت که تصمیم گیرنده نهایی در اکثر امور ملی است، کار سخت و شاید غیرممکنی خواهند داشت. اما با توجه به تقاضاهای اقتصادی داخلی، موضوع هسته ای ممکن است حوزه ای باشد که دولت او فضای بیشتری برای مانور دارد.

در سال‌های اخیر، روابط اروپا با ایران سخت‌تر شده است، به‌ویژه پس از اعتراضات سال ۲۰۲۲ پس از مرگ مهسا امینی، وخامت سوابق حقوق بشر، پیشرفت سریع برنامه هسته‌ای و از همه مهم‌تر حمایت نظامی تهران از روسیه. پس از حمله به اوکراین در سال 2022.

خطر جدی یک جنگ گسترده تر در خاورمیانه، همراه با همکاری نظامی بی سابقه ایران و روسیه و فعالیت های هسته ای آن کشور، خطرات قابل توجهی را برای اروپا به همراه دارد. بنابراین، تغییر عمده حکومت در ایران، فرصتی کلیدی برای پایتخت های اروپایی فراهم می کند تا دیپلماسی اصولی را با ایران تجربه کنند. هدف باید متقاعد کردن ایران برای توقف برنامه هسته‌ای و سپس خروج آن و جلوگیری از تشدید بیشتر تنش نظامی در خاورمیانه باشد.

تلاش‌های دیپلماتیک اخیر ایالات متحده با تهران در مورد «توافق‌های کاهش تنش» در مورد مسائل هسته‌ای و تنش‌های منطقه‌ای، تا حدی به دلیل انتخابات در تهران و واشنگتن به بن‌بست رسیده است. انتخابات غیرمنتظره در ایران، ریاست جمهوری آن کشور را با ریاست جمهوری آمریکا هماهنگ کرد و زمان دیپلماسی را افزایش داد. اما در ماه های آینده، ایالات متحده به طور کامل درگیر نتایج انتخابات خواهد بود و قدرت زیادی برای تعامل با ایران نخواهد داشت. بنابراین، فرانسه، بریتانیا و آلمان و همچنین نماینده عالی اتحادیه اروپا به لطف ایجاد خطوط ارتباطی مستقیم با تهران، در بهترین موقعیت برای هدایت هر چه بیشتر توافقات کاهش خواهند بود. اکنون که موج انتخابات در اروپا به پایان رسیده است، دولت های سه کشور اروپایی فضای سیاسی بیشتری برای این کار دارند.

برای این منظور سه کشور اروپایی و اتحادیه اروپا باید آماده مذاکره مستقیم با ایران در حاشیه اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل باشند که بر روی موضوعات زیر متمرکز خواهد شد:

1- کاهش تنش نظامی در خاورمیانه
با توجه به نگرانی های فزاینده در مورد شروع جنگ در لبنان، تمرکز اصلی تعاملات دیپلماتیک باید جلوگیری از تشدید بیشتر تنش ها در خاورمیانه باشد. اروپایی ها باید از ایران بخواهند که بر متحدانش، حوثی ها در یمن و حزب الله لبنان، فشار بیاورد تا از درگیری بیشتر جلوگیری کند. آنها باید تاکید کنند که جنگ بین اسرائیل و لبنان امکان کاهش تحریم های آمریکا از طریق دیپلماسی را تا حد زیادی کاهش می دهد.

2- پیشنهاد راه حل سیاسی کوتاه مدت برای محدود کردن شتاب برنامه هسته ای ایران
با توجه به اینکه تمرکز ستاد انتخاباتی پزشکیان بر اقتصاد و رفع تحریم ها بود، احتمالا دولت وی تمایل بیشتری به حضور معنادار در حوزه هسته ای برای رفع تحریم ها دارد. سه کشور اروپایی و اتحادیه اروپا، با هماهنگی واشنگتن و متحدان عربش، باید راه‌های پایداری برای ایجاد اتاق تنفس اقتصادی برای ایران بیابند، البته تنها در صورتی که ایران آماده عقب‌نشینی برنامه هسته‌ای خود باشد. فوری ترین اقدامات ایران باید شامل شفافیت و همکاری بیشتر با آژانس بین المللی انرژی اتمی و توقف تولید اورانیوم بسیار غنی شده باشد. با توجه به توانایی محدود اروپا برای ایجاد فضای تنفس اقتصادی به دلیل تحریم های ثانویه ایالات متحده، پایتخت های عربی بهترین موقعیت را برای ارائه چنین فرصت هایی دارند. اما این امر مستلزم چراغ سبز ایالات متحده است.

3- تدوین چارچوب بلندمدت برای محدود کردن برنامه هسته‌ای ایران
در صورت دستیابی به توافق هسته ای کوتاه مدت، تلاش های اروپا باید بر تدوین چارچوبی بلندمدت برای مهار توسعه برنامه هسته ای ایران متمرکز شود. با توجه به اینکه قطعنامه شورای امنیت که به توافق هسته ای 2015 وضعیت حقوقی می دهد قرار است در اکتبر 2025 منقضی شود، این موضوع بسیار فوری است. اروپایی‌ها باید راه‌هایی را به واشنگتن و تهران پیشنهاد کنند تا از سناریویی که محدودیت‌های مهم بین‌المللی اعمال‌شده بر برنامه هسته‌ای ایران را حذف می‌کند و منجر به تشدید مجدد تحریم‌های غرب علیه ایران می‌شود، اجتناب کنند.

دیپلماسی فشرده با تهران در زمینه های ذکر شده پیش از این نیز مستلزم پیشرفت در سایر مناطق درگیری است. این زمینه ها شامل آزادی شهروندان و زندانیان سیاسی اروپایی در ایران و توقف اعدام های بعدی خواهد بود. اروپایی ها همچنین باید تاکید کنند که حمایت نظامی بیشتر از روسیه، درهای دیپلماسی را می بندد.

توافق با ایران به ویژه با توجه به حضور افراط گرایان در شاخه های مختلف قدرت در داخل، کار آسانی نخواهد بود. اما تیم اجرایی پزشکیان که احتمالاً شامل تکنوکرات‌های قدرتمند می‌شود، می‌توانند فشار بیشتری را برای رسیدن به توافق و کاهش تنش‌ها با غرب اعمال کنند. پزشکیان ممکن است در ماه های اول ریاست جمهوری خود اتاق تنفس بیشتری داشته باشند.

همچنین اگر دونالد ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا پیروز شود و سیاست فشار حداکثری احیا شود، پیشبرد دیپلماسی با تهران دشوار خواهد بود. از این رو، یک پنجره باریک برای دستیابی به اهداف تعیین شده با تهران قبل از ژانویه 2025 وجود خواهد داشت. اروپایی ها باید به جای اینکه منتظر باشند تا نتیجه انتخابات آمریکا مشخص شود، با حمایت دولت بایدن به سرعت حرکت کنند.