دبیر جشنواره موسیقی فجر: از اسم موسیقی رپ نترسید/ به رپر‌ها اجازه دهیم با محتوا و هویت ایرانی اجرا داشته باشند/ بسیاری دوست دارند رَپ غیراعتراضی بخوانند، این نوع نمی‌تواند ایجاد نگرانی کند

هورناز (hornaz.ir):

ایسنا: دبیر چهلمین جشنواره بین المللی موسیقی فجر اخیرا از قصد خود برای حضور ژانرهایی مانند راک و رپ در این جشنواره صحبت کرده است. گونه هایی که هنوز به صورت رسمی در کشور ما فعال نشده اند و اجازه اجاره تئاتر را ندارند.

رضا مهدوی که کیوریتوری سی و نهمین جشنواره بین المللی موسیقی فجر را بر عهده داشت، کیوریتوری چهلمین دوره این جشنواره را نیز بر عهده خواهد داشت.

این هنرمند عرصه موسیقی که خود سال ها منتقد جشنواره موسیقی فجر بوده است، در مصاحبه های اخیرش از اینکه اجرای برخی از تصمیماتش در دوره منتهی به جشنواره با مشکل مواجه شده و همچنین از این موضوع بسیار ناراضی است گلایه کرده است. اقتدار او به عنوان دبیر این رویداد مهم موسیقی.

در همین راستا تصمیم گرفتیم با مهدوی درباره چند موضوع از جمله حضور انواع موسیقی جاز، راک و رپ در جشنواره، ترس و علاقه مدیران فرهنگی و هنری نسبت به واژه هایی مانند راک یا متال، صحبت کنیم. تکنوازی بانوان، تعداد محدود سالن و… بیایید با هم صحبت کنیم، مشروح این گفتگو را در ادامه خواهید خواند:

– در جایی گفته اید که در جشنواره امسال باید موسیقی جاز، راک و رپ داشت یا فقط یک ایده است؟

نه این ایده من است. ما باید با پدیده های جدید رفتار صحیح داشته باشیم که رفتار خردمندانه است. اینکه این گونه تیپ ها اجازه اجرا در جشنواره را ندارند، درست نیست. بسیاری از کنسرت هایی که به نام موسیقی پاپ اجرا می شوند لزوماً موسیقی پاپ نیستند، اما همه این گونه اجراها به عنوان موسیقی پاپ روی کاغذ مجوز دارند. جشنواره محل جشن بزرگ است و همه باید در آن شرکت کنند.

در مورد موسیقی رپ، اما می تواند محلی باشد و از اسمش نترسید. جشنواره بین‌المللی موسیقی فجر بهترین زمان آزمون و خطا است تا هنرمندان رپ بتوانند با محتوا و هویت ایرانی به اجرای برنامه بپردازند و وقتی مطمئن شدیم این اتفاق خطرناک نیست، مسئولان استراحت کنند.

البته این ایده پیش من مطرح شد که چند سال پیش نمایش های موسیقی راک و تلفیقی در برج آزادی و فرهنگسرای ارسپران برگزار می شد اما به دلایل نامعلومی اجازه ندادند. سال گذشته به جز نمایش سه گانه جاز، قصد داشتیم از ژانرهای دیگری هم که گفته شد استفاده کنیم و حتی ترکیب هایی ارائه کردیم که مورد استقبال و تایید قرار نگرفت.

امسال که موضوع «آشتی ملی» مطرح است، باید از بستر جشنواره برای ارائه انواع موسیقی‌هایی که تاکنون در جشنواره ندیده‌ایم بهره ببریم. چون در ایران جشنواره پاپ مستقلی نداریم که بتواند این نوع موسیقی ها را با هم جمع کند.

البته موسیقی تلفیقی یعنی موسیقی تلفیقی، چندفرهنگی یا حضور انواع موسیقی که در جشنواره حضور نداشتند.

به موسیقی رپ اشاره کردید. این نوع موسیقی که در همه جای دنیا و حتی ایران به صورت زیرزمینی تولید می شود، اعتراضی است یا حاوی محتوایی است که در فرهنگ و مذهب ما قابل قبول نیست. آیا بومی سازی آن به ماهیت این نوع موسیقی لطمه ای وارد نمی کند؟

در این نوع موسیقی دو ماهیت وجود دارد. «یکی شکل اجرائی است که مدام گفته می‌شود، لحنی ملودیک دارد و نوعی دیالوگ دارد و به نوعی می‌توان گفت دریای طولانی موسیقی مذهبی شادمان است که توسط خنیاگران باستانی خوانده می‌شد». بعد دیگر مضامین اعتراض و خشونت است. نیازی نیست در مورد آن بمانیم.

خیلی ها دوست دارند موسیقی رپ بدون اعتراض بخوانند و از اشعار آن استفاده کنند، این نوع استفاده از رپ نمی تواند باعث اضطراب شود و می توانیم با خیال راحت در جشنواره ها از آن استفاده کنیم.

چند سال پیش در دهه 80 رضا عطاران در یک فیلم و سریال چنین کاری کرد و صحنه زیبایی بود و فکر می کردیم شکوفا شود اما نشد!

این جشنواره اکنون فرصت خوبی است تا آنچه را که بی جهت مسئولین را نگران می کند بومی سازیم و از آن به نفع خود بهره برداری کنیم. بومی سازی هر موضوعی به نفع کشور ماست و البته اگر به اصل آن لطمه بزند، جای نگرانی نیست که غربی ها چه فکری می کنند؟ آیا آنها به ما فکر می کنند؟

معاون هنری رئیس جمهور در مورد رپ اخیراً در مورد تیم صدور مجوز رپ صحبت کرد. آیا از این کارگروه اطلاعی داشتید؟

نمی دانم اما به احتمال زیاد پایان این کارگروه همان کارگروهی خواهد بود که برای سند ملی موسیقی منتظر تشکیل آن بودیم اما این اتفاق نیفتاد.

مشکل دعوت از گروه های راک ایرانی این است که بسیاری از آثار آنها مجوز ندارند یا آثارشان به زبان انگلیسی است یا فقط آثار بزرگان بین المللی راک را پوشش می دهند. چگونه قصد دارید این تجارت را ایجاد کنید؟

محدودیت های حاکم بر موسیقی شامل بسیاری از گروه ها می شود که به دلیل فرم و محتوای کنش نمی توانند روی صحنه بروند. در اوایل دهه 1980 آثار گربه استیونز (یوسف اسلام) را به زبان انگلیسی منتشر کردم و تاکنون هیچ مشکلی پیش نیامده است.

در آزمایش اول قرار نیست 10 گروه راک را به جشنواره دعوت کنیم. ابتدا دو یا سه گروه را انتخاب می کنیم که توسط هیئت جشنواره بررسی می شود و از گروه هایی حمایت می کنیم که ریسک کمتری دارند، آسیب کمتری دارند و به فرم اصلی ژانر احترام می گذارند و کارشان بر اساس فرهنگ ماست.

البته گروه های علاقه مند برای شرکت در جشنواره کم نیستند; گروه هایی که موسیقی آنها سالم اما متفاوت است و چون تا به حال آن را ندیده ایم، نوعی احتیاط و کناره گیری از آن وجود دارد. اما در نهایت این گروه ها باید وارد میدان شوند. چون فردا دیر است و ما زمان زیادی را از دست داده ایم. آنچه می خواهم بگویم این است که موسیقی یک حالت سلامتی است. اکنون می تواند هر کاری که می خواهد به نفع امنیت منطقه انجام دهد.

آن دسته از گروه هایی که مجوز کارشان صادر نشده چطور؟ آیا آنها می توانند در جشنواره شرکت کنند؟

آنها می توانند کار خود را ارسال کنند و ما آن را اکران کنیم و شاید در جشنواره مجوز بگیرند.

اگر همه گروه‌ها جشنواره موسیقی فجر را جدی می‌گرفتند، هر سال دریچه جدیدی به روی دوستداران موسیقی گشوده می‌شد. جشنواره جهانی موسیقی فجر به نظر یک جشن است، اما از نظر فنی و حرفه ای می توان کارهای زیادی در آن انجام داد و لازم است برخی از هنرمندان و مسئولان در برخورد با این جشنواره مروری جامع داشته باشند.

– دلیل ترس مسئولانی که مثلا متال یا هارد راک را موسیقی شیطانی می دانند و امکان دیگری را نمی پذیرند چیست؟ آیا به این دلیل است که با این نوع موسیقی آشنا نیستند؟

شیطان پرستی و عقاید الحادی را با هر نوع موسیقی می توان وارد جوامع کرد و ربطی به نوع موسیقی ندارد. شاید این فرهنگ در این ژانرهای موسیقی فراگیرتر از این تفکر باشد. متاسفانه آگاهی پایین است و برخی مشاوران متخصص به نفع خود و نه به نفع صنعت موسیقی کشور مدیران را قربانی و دور می زند.

فراموش نمی کنیم که هر نوع موسیقی جایگاه خود را در بین مخاطبان دارد و تا زمانی که در هر نوع به فرهنگ خودمان دست پیدا نکنیم، به همه فرصت های زیادی نمی دهیم. چرا باید سراغ نمونه های خارجی برویم؟

اولاً می توان دو سه نمونه از این گروه ها را از طریق جشنواره به عنوان الگو نشان داد و گفت که این گروه ها مورد تایید فرهنگ و سبک زندگی خانواده ایرانی اسلامی هستند. چون تفکر و کارشان برگرفته از فرهنگ ایرانی است. نباید ترسید، بالاخره باید وارد این مناطق شد، با این حال مخاطب این گونه ها را نمی توان پنهان کرد.

چگونه می خواهید در مورد این گروه ها بیاموزید؟

در تماس، بدون در نظر گرفتن هویت اعضای گروه، می توانیم به وضوح آنچه را که می خواهیم بگوییم. البته قرار نیست افراد و نام آنها برای ما مهم باشد. در داوری ها، سرصفحه ها، نام ها و داده ها اساسا حذف می شوند. کارشناسان آثار این گروه ها را از نظر هویت موسیقایی، اشعار، صدا، بعد سیاسی و اجتماعی و جنبه های هنری اثر بررسی می کنند.

وقتی شعر و موسیقی مبتنی بر فرهنگ ما جذب شود، شاید کافی باشد. حال اینکه افراد چه چیزی می توانند در جشنواره اجرا کنند در جای دیگری بررسی می شود که متعاقباً به دبیرخانه اعلام می شود. البته از مسئولین محترم نیز تقاضا دارم با جذب هرچه بیشتر مردم، شعار آشتی و وحدت ملی را کمرنگ کنند تا نگاه جامع مثبت و نه منفی نسبت به سطح وسیعی از جوانان، مشتاقان هنرمندان متعهد و مشتاقی که عاشق این فعالیت هایی هستند که در جشنواره داریم.

می دانم که در عرصه سینما از این گروه ها در جشن ها و حتی فیلم ها استفاده می شود. حال چرا سینما به این راحتی می تواند از انواع موسیقی استفاده کند اما جشنواره جهانی موسیقی فجر که باید از کودکان در گروه های مختلف حمایت کند، نمی تواند این کار را انجام دهد؟

– جایی گفته بودید که یک نوازنده ارمنی سال گذشته اجازه خواندن نداشت. البته این محدودیت ها به نوعی شامل حال نوازندگان زن ایرانی نیز می شود که سال گذشته شاهد لغو کنسرت علی رضا قربانی به دلیل حضور یک نوازنده زن بودیم. چگونه از این برخوردهای سلیقه ای در جشنواره جلوگیری می کنید؟

باید به فتوای مقام معظم رهبری رجوع کنیم. حتی خوانندگی زنانه را به شرط اینکه غیر اخلاقی نباشد مشکلی نمی دانند. برخی از علما نیز همین نظر را دارند. هیچ مانعی برای تک خوانی یک زن وجود ندارد و این دیدگاه ها سلیقه ای است.

این نگاه ها باید حداقل در جشنواره محدود شود تا بتوانیم از هنرمندان زن مطرح کشور بهره ببریم. چه بخواهیم چه نخواهیم، ​​- نوازندگان زن فرهیخته و نخبه ای داریم که در ایران و سایر کشورها می درخشند و اگر نتوانیم راه را برای آنها هموار کنیم، جشنواره به جشنواره مردانه تبدیل می شود.

در سند موسیقی از خانم ها خبری نیست، با وجود اینکه درصد بالایی از شرکت کنندگان و ترک های کنکور سراسری دختر هستند. باید محل نمایش داشته باشند و با رعایت تمام نکات فقهی و پوششی و آداب صحنه نباید با آنها بی انصافی شود.

زنان این سرزمین می خواهند از امکانات موجود استفاده کنند. چون مالیات می دهند و سختی های زندگی را تحمل می کنند تا جایی داشته باشند که رشد کنند و دیده شوند. بستر مناسب این کار می تواند جشنواره باشد که باید تکراری نباشد و هر سال با سال قبل متفاوت باشد. این جشنواره باید به ریشه ها، بلکه بر جوانان، نوجوانان، زنان و دختران ایرانی متمرکز شود.

– آیا برنامه ای برای بهره برداری از برگزیدگان جشنواره موسیقی جوان در جشنواره فجر در این دوره دارید تا تنها نمانند و فضایی برای دیده شدن داشته باشند؟

امیدوارم برگزیدگان تمامی جشنواره های موسیقی کشور از بخش خصوصی گرفته تا دولتی بتوانند در جشنواره جهانی موسیقی فجر حضور یابند.

سال گذشته پیشنهاد دادم که جشنواره و گروه موسیقی فولکلور ایرانی مستقل برگزار کنند که تولیدات آن در جشنواره موسیقی فجر داوری شود.

جشنواره موسیقی فجر نمایشگاه بزرگی است که می‌خواهد موسیقی ایرانی از همه اقوام را به همراه دانش و تجربیاتی که در این سال‌ها به دست آورده‌اند به نمایش بگذارد، اما به دلیل کمبود سالن و بودجه کم جشنواره، این امکان وجود دارد. برای اجرای پنج شب اجرا. اگر جشنواره 10 شب باشد می توانیم از ظرفیت تمام جشنواره های موسیقی در این رویداد استفاده کنیم و برای اولین بار اجرای کودکان و نوجوانان در بخش تک نوازان و ارکستر بزرگ را که از سراسر ایران آمده بودند برگزار کردیم. و شگفت زده شدند. هنرستان ها

– هر موسسه یا سازمانی در تهران و شهرستان ها سالن های مخصوص به خود را دارد که امکان برگزاری کنسرت را دارد. آیا قرار نیست رایزنی هایی با آنها انجام شود تا جشنواره از سالن های آنها استفاده کند؟ پس حداقل اگر در تهران قسمت بانوان داشتیم، مجبور نمی شدند کنسرتشان را ساعت دو بعد از ظهر برگزار کنند!

این کار یک انگیزه اداری می خواهد، فردی که در استانداری ها و شهرداری ها می چرخد، صحبت می کند و علت عدم شرکت را جویا می شود و از آنها می خواهد با پرداخت پول و تهیه سالن در جشن های انقلاب شرکت کنند.

وقتی به دلیل آیین نامه باشد، در مقابل دبیر جشنواره، رئیس جشنواره، مسئول سیاست گذاری و سایر مدیران در رأس تصمیم گیری ها و سایر نهادهای نظارتی نظارت دقیق داشته باشند، دبیر یا مدیر جشنواره نخواهند داشت. هر انگیزه ای داشته باشد و قدرت اجرایی زیادی نخواهد داشت.

حالا تصور کنید با یکی از طرفین صحبت کنم و مشکل به صورت دوستانه حل شود اما روی کاغذ به عنوان سند چه می شود و ضمانت اجرایی می خواهد…؟

اینها نقاطی هستند که باعث آسیب می شوند. من 30 سال است که در مدیریت هستم و به سراسر کشور رفته و جشنواره های مختلفی برگزار کرده ام. من همیشه اختیار داشتم و در سطح استاندار، استاندار، ائمه جماعات و مدیران کل جلسات و توافقاتی داشتم و مراسمی را انجام دادم که اجرای آن غیرممکن بود و برای برخی آسان و آسان بود برای من صاف

بانک ها، دانشگاه ها و وزارتخانه ها در شهرها قابلیت های بسیار خوبی دارند، چرا از آنها استفاده نکنیم؟

آیین نامه جشنواره باید برای همیشه بازنگری شود. چون این سیستم دارای اشکالات و تناقضاتی است در آینده در تفویض اختیار و اجرای صحیح و اصولی با حضور تمامی هنرمندان و اساتید موسیقی ارزشمند ایران راهگشا خواهد بود.